روز چهارشنبه 19 شهریور 1404،  فرانسه شاهد آغاز موج جدیدی از اعتراض‌ها و اعتصابات گسترده موسوم به حرکت «همه چیز را متوقف کنیم» (Bloquons Tout / “Block Everything”) بود، به‌ویژه در پاریس، که همزمان با معرفی نخست‌وزیر جدید اتفاق افتاد و بحران سیاسی را تشدید کرد. این نه اولین بار است که فرانسه چهره اعتصاب و اعتراض را از نزدیک می بیند و نه اولین بار است که آشفتگی اقتصادی و سیاسی را تجربه می کند، اما آنچه در این دور از اعتراضات آن را متفاوت می کند لزوم مطالعه آن را آشکار میسازد. در اینجا سعی می کنیم تا حدی که بتوان به این مساله بپردازیم.

آنچه گذشت!

دولت فرانسوا ِبیرو یک دولت اقلیت بود؛ یعنی عضو حزب یا ائتلاف دارای اکثریت مطلق در مجلس ملی (Assemblée Nationale) نبود. این از عواملی بود که سبب میشد هر طرح مهم، بخصوص طرح‌های مالی و بودجه‌ای، با مخالفت زیاد روبرو شود.  فرانسوا بِیرو با تصور کاهش قابل توجه در کسری بودجه، پیشنهادهایی از قبیل کاهش هزینه‌ها، افزایش مالیات بر بخش‌هایی از درآمد یا ثروت، و حتی حذف تعطیلات عمومی را مطرح نمود. این اقدامات به دلایل سیاسی و اجتماعی بسیار بحث‌برانگیز بودند. برای تصویب طرح بودجه ۲۰۲۶ و طرح ریاضتی، بِیرو دولتش را مجبور کرد که رأی اعتماد مجلس ملی را بگیرد؛ رأیی که شکست خورد. در این رأی، ۱۹۴ نماینده به حمایت از دولت رأی دادند، اما ۳۶۴ نماینده رأی منفی دادند.  طرح‌ها و سیاست‌های ریاضتی، مخصوصاً حذف تعطیلات عمومی، به‌شدت در بین مردم و مخالفان سیاسی جنجال‌برانگیز شد و باعث شد حتی برخی از شرکای ائتلاف وسط هم حمایت خود را پس بکشند. شکست رأی اعتماد نمایانگر عمق تقسیم سیاسی در مجلس بود؛ هیچ کدام از جناح‌ها (چپ یا راست) اکثریت مطلق را نداشتند و تعامل با مخالفان برای تصویب بودجه بسیار دشوار شده بود.  این شکست رأی اعتماد یکی از نمونه‌های کم‌سابقه در جمهوری پنجم فرانسه است که نخست‌وزیر نه به‌واسطهٔ یک طرح عدم اعتماد «motion de censure» بلکه از طریق رأی اعتماد عمومی شکست خورده است. 

استعفا طبق قانون اساسی

بر اساس قانون اساسی فرانسه، اگر نخست‌وزیر نتواند اعتماد مجلس را به‌دست آورد، باید استعفا دهد. بِیرو پس از شکست در رأی اعتماد، استعفای دولت خود را به رئیس‌جمهور، امانوئل ماکرون، تحویل داد. پس از این امر، رئیس جمهور فرانسه با هدف بازگرداندن ثبات سیاسی، سباستین لکورن را به عنوان نخست وزیر جدید معرفی نمود. این در حالیست که مجموعه جدیدی از اعتراضات و اعتصابات مردم فرانسه که از ماه ها قبل در شبکه های اجتماعی و حول محور بحران اقتصادی فرانسه در حال شکل گیری بود نیز از همان روز آغاز شد و در واقع اگرچه یک شب قبل از شورش های جدید، اما سباستین لکورنُ در واقع در میانه آشوب اجتماعی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید سوگند یاد کرد و فرانسه با نوعی از ثمرات تلفیق بحران اقتصادی با بحران سیاسی مواجه شد.

دور جدید اعتراضات در فرانسه با شعار " همه چیز را متوقف کنیم" آغاز شد. روز چهارشنبه اعتراض علیه‌گرانی که انگیزهٔ اصلی‌ آن مخالفت با سیاست‌های ریاضتی دولت و نابرابری‌های اجتماعی بوده‌، خیابان‌ها را به میدان نبرد تبدیل کرد. اتحادیه هایی مانند CGT از حضور بیش از 250.000 نفر در تجمعات چهارشنبه خبر دادند و وزارت کشور فرانسه این رقم را 190.000 نفر عنوان کرد. منابعی همچون AP بیش از 800 اقدام اعتراضی در سطح کشور و بیش از 450 دستگیری توسط پلیس را گزارش نمود و البته منابع دولتی این تعداد را 290 نفر عنوان کردند که مدعی شدند 200 نفر آنها در شهر پاریس بوده اند. مسدود کردن راه‌ها، بلوک کردن خدمات حمل و نقل، ایجاد موانع و آتش زدن سطل‌های زباله در برخی نقاط، وقوع درگیری بین معترضان و نیروهای انتظامی از جمله حوادث اولین روز اعتراضات بوده است که طی آن نیروهای امنیتی با استفاده از گاز اشک‌آور سعی در بازدارندگی اعتراضات مردمی داشتند. تظاهرات در نزدیکی ایستگاه Gare du Nord به درگیری انجامید و برخی مناطق مانند Rennes شاهد آتش‌سوزی، بلوک عصرگاهی جاده‌ها، و حمله به پلیس بود. در پاریس، اقدامات شامل مسدود کردن دروازه‌ها و خیابان‌ها، بسته شدن ایستگاه Châtelet-Les Halles توسط نیروهای انتظامی، آتش گرفتن نما یا قسمت‌هایی از یک ساختمان نزدیک Châtelet و در برخی شهرها مانند نانت (Nantes)، فرانسه شاهد برخورد با پلیس توسط معترضان، آتش زدن سطل های زباله و تجمعات مسدود کننده در محل های حساس حمل نقل بوده است. آنچه در مجموع می توان بیان نمود آن است که معترضان و اتحادیه‌ها اعتراضات چهارشنبه را موفق ارزیابی می‌کنند؛ به ویژه برای جلب توجه عمومی نسبت به خواسته‌ها و نشان دادن گستردگی نارضایتی. دولت نیز اگرچه معتقد نیست که با اعتراضات اینچنینی کشور بطور کامل فلج شود، اما اذعان دارد که اختلالات گسترده بوده‌اند.

آنچه قرار است پیش آید!

اکنون لکورن، نخست وزیر جدید پیشنهادی، با تلاش برای تغییر مسیر سیاست گذاری وعده «سکانداری متفاوت» و تغییر سبک حکمرانی داده‌ تا هم در مجلس اعتماد بسازد و هم تنش‌های خیابانی را کاهش دهد. این در حالیست که حزب چپ رادیکال “La France Insoumise” از برنامه اش برای رای عدم اعتماد خبر داده و برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که بی‌ثباتی سیاسی ممکن است جایگاه ماکرون و حامیانش را تضعیف و متزلزل تر از قبل نماید.

پیش‌بینی روند آینده اعتصابات و بحران سیاسی در فرانسه

۱. اعتصاب سراسری ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۵

اتحادیه‌های کارگری (به‌ویژه CGT و FO) فراخوانی برای ادامهٔ اعتراض‌ها در تاریخ 27 شهریورماه داده‌اند. احتمالاً این بار تمرکز بیشتر روی بخش‌های حمل‌ونقل ریلی و هوایی خواهد بود تا کشور را عملاً فلج کند. با توجه به استقبال معترضان از تظاهرات روز چهارشنبه، انتظار می‌رود 27 شهریور به لحاظ گستردگی حتی وسیع تر از 19 شهریور باشد. جنبش «همه چیز را متوقف کنیم» مانند جلیقه‌زردها بدون رهبری واحد عمل می‌کند. همین امر باعث می‌شود دولت نتواند به‌راحتی با مذاکره اعتراضات را متوقف کند و اگر اعتراض‌ها طولانی شود، احتمال دارد شورش‌های پراکنده و رادیکال‌تری نیز در شهرها شکل بگیرد.

2. آینده سیاسی مکرون و دولت لکورنُ

مکرون از نظر قانونی تا سال ۲۰۲۷ رئیس‌جمهور می‌ماند، ولی قدرت اجرایی‌اش به‌شدت تحت فشار است. جناح چپ رادیکال (Mélenchon و همراهان) به‌دنبال رأی عدم اعتماد جدید هستند، و اگر موفق شوند، احتمال انحلال پارلمان و انتخابات زودهنگام بالا می‌رود. دولت لکورنُ اگر بخواهد از رای عدم اعتماد مجدد نجات یابد، باید بتواند خیلی سریع ائتلاف پارلمانی بسازد.

سناریوهای احتمالی

در فرآیند آنچه واقع شده  و در بدترین سناریو که به نظر میرسد۴۰٪ احتمال وقوع داشته باشد، اعتراضات به شورش‌های شهری تبدیل خواهد شد، در این حالت لکورنُ نمیتواند اعتماد پارلمان را بگیرد و امانوئل مکرون مجبور به انتخابات زودهنگام خواهد شد.

در حالت میانه با فرض ۴۵٪ احتمال وقوع، اعتراضات ادامه دارد ولی دولت با امتیازاتی مانند افزایش بودجه رفاهی، بحران را کنترل می‌کند. و در بهترین سناریو که باتوجه به خشم عمومی موجود تنها ۱۵٪ احتمال به وقوع پیوستن دارد، دولت لکورنُ موفق به توافق با اتحادیه‌ها میشود و تنش‌ها فروکش می کند.

فرانسوا بیرو در برابر سباستین لکورن

سباستین لکورنُ، از حزب جمهوری‌خواهان (راست میانه، گُلیست) شروع کرد و بعد به اردوگاه ماکرون پیوست. او امروز خودش را «گُلیست، لیبرال و اروپایی» معرفی می‌کند. برداشت تحلیلگران از گفتار و اقدامات او نشان می دهد وی را بیشتر یک راست‌گرای میانه‌رو، عمل‌گرا و تکنوکرات می دانند که می‌تواند با چپ‌ها هم کار کند.

فرانسوا بِیرو، رهبر حزب MoDem (جنبش دموکراتیک) است؛ حزبی میانه‌رو، لیبرال–مسیحی–اجتماعی. سال‌ها خودش را نماد میانه‌روی در سیاست فرانسه معرفی کرده و در دوره‌های ریاست‌جمهوری هم کاندیدا بوده. وی بیشتر به‌عنوان صدای میانه‌روی کلاسیک در برابر راست و چپ افراطی شناخته می‌شد.

مواضع نخست وزیر پیشین و آینده در برابر ایران

لکورن تا امروز موضع مشخص و علنی نسبت به ایران نگرفته است (برخلاف وزرای امور خارجه یا اقتصاد). تنها مواضع رسمی دولت ماکرون درباره ایران – مانند انتقاد از برنامه موشکی و نقش ایران در خاورمیانه – از زبان رئیس‌جمهور و وزارت خارجه شنیده شده، نه شخص لکورنُ. بیرو نیز در کارنامه اش مواضع مستقیم و بارزی درباره ایران نداشته است. وی بیشتر به مسائل داخلی (اصلاحات نهادی، اخلاق سیاسی، مبارزه با فساد) و جایگاه اروپا در جهان پرداخته. بنابراین نسبت به ایران، نه موضع‌گیری تند داشته و نه حمایت ویژه‌ای.

از لکورنُ تا امروز مواضع صریحی درباره اسرائیل ثبت نشده است اما به دلیل سابقه‌اش در وزارت نیروهای مسلح (وزیر دفاع پیشین)، احتمالاً در خط کلی سیاست دولت ماکرون حرکت می‌کند و این یعنی حمایت از امنیت اسرائیل همراه با انتقاد از سیاست‌های نتانیاهو در قبال فلسطین( که احتمالا بیشتر صوری و برای آرام سازی خشم داخلی مردم فرانسه از حمایت های این کشور نسبت به جنایات رژیم صهیونی است). بیرو در طول فعالیت سیاسی‌اش بیشتر در چارچوب سیاست خارجی سنتی فرانسه یعنی دفاع از راه‌حل وجود دو کشور، حفظ روابط متوازن با اسرائیل و جهان عرب حرکت کرده است و از وی نیز اظهارات صریحی متعددی در دفاع یا انتقاد مستقیم از اسرائیل منتشر نشده است.

اینها در حالیست که سیاست های کلان و کلی فرانسه به دلیل آنکه حافظ منافع و تحت تسلط رژیم صهیونی قرار دارد، حتی در مواردی که حقوق ایران به وضوح پایمال شده است و این امر اعتراض جامعه جهانی را با خود به همراه داشته نیز حاضر به همراهی نشده است. بنابراین واضح است که تغییر نخست وزیری در فرانسه مادامیکه این کشور به نوعی مستعمره سیاسی رژیم صهیونیستی باشد تغییر نخواهد کرد.

منابع:

1. Le Monde, « Mouvement du 10 septembre : les manifestations ont rassemblé entre 175 000 et 250 000 personnes dans toute la France », 10 septembre 2025. Disponible sur : https://www.lemonde.fr

2. Reuters, « France’s Macron names loyalist Lecornu as new prime minister », 9 septembre 2025. Disponible sur : https://www.reuters.com

3. The Guardian, « New French PM Sébastien Lecornu promises ‘profound break’ with past politics », 10 septembre 2025. Disponible sur : https://www.theguardian.com

4. El País, « Sébastien Lecornu, nuevo primer ministro de Francia », 9 septembre 2025. Disponible sur : https://elpais.com

5. Le Point, « Sébastien Lecornu, notable de la IIIe République aux territoires », 16 octobre 2018. Disponible sur : https://www.lepoint.fr

6. France 24, « France faces ‘Block Everything’ shutdown as new PM Lecornu takes office », 10 septembre 2025. Disponible sur : https://www.france24.com

7. AP News, « French police clash with ‘Block Everything’ protesters while Macron installs a new prime minister », 10 septembre 2025. Disponible sur : https://apnews.com

8. Reuters, « France’s Macron says Iran responsible for destabilising region », 13 juin 2025. Disponible sur : https://www.reuters.com

9. France Info, « Nucléaire iranien : pour Bruno Le Maire, ‘il n’est pas acceptable que les États-Unis soient le gendarme économique de la planète’ », 9 mai 2018. Disponible sur : https://www.francetvinfo.fr

10. Jerusalem Post, « French finance minister: Israel needs the support of Europe against Iran », 14 octobre 2018. Disponible sur : https://www.jpost.com

11.  Al Jazeera – « Hundreds arrested as ‘Block Everything’ protests grip France », 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://www.aljazeera.com/news/2025/9/10/hundreds-arrested-as-block-everything-protests-grip-france

12. Reuters – « Protesters in France bid to ‘block everything’, scores arrested », 10 septembre 2025.

13. RTL – « Grève du 10 septembre : suivez les perturbations et les blocages », 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://www.rtl.fr/actu/justice-faits-divers/en-direct-greve-du-10-septembre-suivez-les-perturbations-et-les-blocages-7900539514

14. BFMTV / RMC – « Direct : opération escargot en Bretagne, dépôt de bus bloqué à Bagnolet, la mobilisation ‘Bloquons tout’ démarre », 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://rmc.bfmtv.com/actualites/societe/direct-operation-escargot-en-bretagne-depot-de-bus-bloque-a-bagnolet-la-mobilisation-bloquons-tout-demarre_LN-202509100132.html

15. Le Monde (édition internationale) – « France’s ‘Block Everything’ movement clashes with police on new PM’s first day, with 200 arrests by midday », 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://www.lemonde.fr/en/france/article/2025/09/10/france-s-block-everything-movement-clashes-with-police-on-new-pm-s-first-day-with-200-arrests-by-midday_6745235_7.html

16. CGT – « 10 septembre : une première étape réussie. Encore plus forts le 18 pour gagner ! », communiqué de presse, 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://www.cgt.fr/actualites/france/mobilisation/10-septembre-une-premiere-etape-reussie-encore-plus-forts-le-18-pour-gagner

17. Wikipédia (français) – « Bloquons tout (mouvement social) », dernière modification : septembre 2025.

Disponible sur : https://fr.wikipedia.org/wiki/Bloquons_tout_(mouvement_social)

18.  The Guardian – « France protests: ‘Block Everything’ movement erupts as Macron appoints new PM – live updates », 10 septembre 2025.

Disponible sur : https://www.theguardian.com/world/live/2025/sep/10/france-block-everything-protests-macron-lecornu-europe-live-news-updates